xAI, Elon Muskning AI kompaniyasi, yangi sun’iy intellekt maqsadlarini rivojlantirish uchun 6 milliard dollar mablag‘ jalb qildi. Bu haqida Payshanba kuni AQSh Qimmatli qog‘ozlar va birjalar komissiyasiga taqdim etilgan hujjatda aytib o‘tilgan.
Hujjatga ko‘ra, investorlar kamida $77,593 miqdorida mablag‘ kiritgan (jami 97 investor qatnashgan, ammo ularning ismlari ochiqlanmagan). xAI keyinchalik (ilgari berilgan xabarlarga tasdiq berib) Andreessen Horowitz, Blackrock, Fidelity, Kingdom Holdings, Lightspeed, MGX, Morgan Stanley, OIA, QIA, Sequoia Capital, Valor Equity Partners, Vy Capital, Nvidia, AMD va boshqa investorlardan mablag‘ jalb qilganini e’lon qildi.
Yangi mablag‘ xAI tomonidan jalb qilingan jami mablag‘ni 12 milliard dollarga yetkazdi. Shu yil bahorda kompaniya yana 6 milliard dollar mablag‘ yig‘gan edi. CNBC xabar berishicha, noyabr oyida xAI kompaniyaning qiymatini 50 milliard dollarga yetkazishni maqsad qilgan — bu olti oy oldingi qiymatidan ikki barobar ko‘p.
Financial Times ma’lumotiga ko‘ra, bu raundda faqat xAIning avvalgi investitsion raundida ishtirok etgan investorlar qatnashishga ruxsat berilgan. Shuningdek, Elon Muskning Twitter (hozirgi X) sotib olishiga yordam bergan investorlar xAI aksiyalarining 25 foizigacha kirish imkoniyatiga ega bo‘lishgan.
Sun’iy intellektni rivojlantirish
Elon Musk xAI kompaniyasini o‘tgan yili tashkil qilgan edi. Tez orada kompaniya o‘zining asosiy generativ sun’iy intellekt modeli — Grokni taqdim etdi. Bu model hozirda X platformasidagi ko‘plab funksiyalar, jumladan, Premium obunachilar va ba’zi hududlarda bepul foydalanuvchilar uchun mavjud bo‘lgan chat-botni qo‘llab-quvvatlaydi.
Muskning ta’kidlashicha, Grok “isinchiq xarakterga” ega, ya’ni boshqa AI tizimlari rad etadigan “keskin savollarga” javob berishga tayyor. Masalan, uni qo‘pol bo‘lishga undasangiz, Grok bemalol qo‘pol iboralar va rang-barang so‘zlar bilan javob qaytaradi — bunday narsalarni ChatGPTdan eshitmaysiz.
Musk ChatGPT va boshqa AI tizimlarini “juda siyosiy to‘g‘ri” bo‘lganlikda tanqid qilgan, lekin Grok siyosiy mavzularda ayrim chegaralarni kesib o‘ta olmaydi. U Grokni “haqiqatni maksimal darajada qidiruvchi” va boshqa modellarga qaraganda kamroq biryoqlama deb ta’riflaydi, garchi ba’zi dalillar Grokning chapga moyilligini ko‘rsatsa ham.
So‘nggi yilda Grok X (sobiq Twitter) bilan tobora chuqur integratsiyalashgan. Ishga tushirilganda Grok faqat X foydalanuvchilari uchun mavjud edi — yoki “ochiq manba” versiyasini ishga tushira oladigan tajribali ishlab chiquvchilar uchun.
Flux ochiq tasvir generatori bilan integratsiya tufayli Grok tasvirlar yaratish (boshqaruv choralari yo‘qligi munozaralarga sabab bo‘lgan) va ularni tahlil qilish imkoniyatiga ega bo‘ldi. Shuningdek, Grok yangiliklar va dolzarb voqealarni (ba’zan noto‘g‘ri) umumlashtirishi mumkin.
Hisobotlarga ko‘ra, kelajakda Grok Xdagi qidiruv funksiyalari, profil bio ma’lumotlari va post tahlillarini yaxshilash hamda javob sozlamalarida yordam berish kabi yangi vazifalarni bajarishi mumkin.
xAI generativ sun’iy intellekt bozorida OpenAI va Anthropic kabi kuchli raqobatchilarni quvib o‘tishga harakat qilmoqda. Oktabr oyida kompaniya API ishga tushirdi, bu orqali mijozlar Grokni uchinchi tomon ilovalariga, platformalariga va xizmatlariga integratsiya qilishi mumkin. Shuningdek, yaqinda iOS uchun alohida Grok ilovasini test auditoriyasi uchun ishga tushirdi.
Raqobatdagi qiyinchiliklar
Musk bu jarayonni adolatli raqobat emas deb hisoblaydi. OpenAI va Microsoftga qarshi ochilgan da’vo arizasida Muskning advokatlari OpenAI kabi kompaniyalarni “investorlarni raqobatchilarni moliyalashtirmaslikka majbur qilish”da ayblashdi. Ular, shuningdek, Microsoftning infratuzilmasi va tajribasidan foydalanish OpenAIga “de-fakto birlashma” orqali adolatsiz ustunlik berganini ta’kidlashdi.
Shu bilan birga, Musk X’dagi ma’lumotlar xAIga raqobatchilarga nisbatan ustunlik beradi, deb hisoblaydi. O‘tgan oy X o‘zining maxfiylik siyosatini o‘zgartirdi, bu esa uchinchi tomonlarga, jumladan xAIga, X’dagi postlar asosida modellarni o‘qitishga imkon berdi.
Musk ilgari OpenAI asoschilaridan biri bo‘lgan va 2018 yilda kompaniyaning yo‘nalishi bo‘yicha kelishmovchiliklar sabab uni tark etgan. U OpenAI o‘zining notijorat va’dasidan voz kechib, sun’iy intellekt tadqiqotlarining natijalarini hammaga taqdim etish maqsadini buzganini da’vo qilgan.
xAI ekotizimi
xAI o‘z modellarini Muskning Tesla va SpaceX kabi kompaniyalaridan olingan ma’lumotlar bilan o‘qitish rejasini e’lon qilgan. Keyinchalik bu modellar ushbu kompaniyalar texnologiyalarini yaxshilash uchun ishlatilishi mumkin. The Wall Street Journal xabariga ko‘ra, xAI allaqachon SpaceXning Starlink internet xizmati uchun mijozlarni qo‘llab-quvvatlash funksiyalarini ta’minlamoqda. Shuningdek, xAI Tesla bilan tadqiqot va ishlanmalar (R&D) bo‘yicha hamkorlik qilishni va avtomobil ishlab chiqaruvchining daromadlaridan ulush olishni muhokama qilmoqda.
Tesla aksiyadorlari bu rejalarni tanqid qilishdi va Muskni xAIni tashkil qilish orqali Tesla uchun muhim kadrlar va resurslarni boshqa loyihaga yo‘naltirishda ayblab sudga murojaat qilishdi.
Biroq, xAIning rivojlanishi va iste’molchiga hamda ishlab chiquvchilarga mo‘ljallangan mahsulotlari xAIning daromadlarini yiliga 100 million dollarga yetkazdi. Taqqoslash uchun, Anthropicning daromadi shu yil 1 milliard dollarga yetishi kutilmoqda, OpenAI esa 2024 yil oxirigacha 4 milliard dollarga erishishni rejalashtirgan.
xAI Grok modellarining yangi avlodini Memfisdagi ma’lumot markazida o‘qitmoqda. Bu markaz atigi 122 kun ichida qurilgan bo‘lib, hozirda qisman portativ dizel generatorlari bilan ishlaydi. Kelasi yilda kompaniya markazni modernizatsiya qilishni rejalashtirmoqda, u yerda 100,000 Nvidia GPU ishlatilmoqda, va bu ko‘rsatkichni ikki baravar oshirishni rejalashtirgan.
Noyabr oyida xAI Memfisning mahalliy energiya idorasidan qo‘shimcha 150 megavatt quvvat olish uchun ruxsat oldi. Ushbu ruxsatni olish uchun xAI shahar ichimlik suvi sifatini yaxshilash va Tesla ishlab chiqargan arzonroq batareyalarni taqdim etishga va’da berdi. Ammo ba’zi mahalliy aholi bu qarorni tanqid qilib, u elektr tarmog‘iga bosim o‘tkazishi va hududdagi havo sifatini yomonlashtirishi mumkinligini aytishdi.
Tesla ushbu ma’lumot markazini o‘zining avtonom haydash texnologiyalarini yaxshilash uchun ham ishlatishi kutilmoqda.
xAI tashkil etilganidan beri operatsion jihatdan tez rivojlandi. 2023 yil martida bor-yo‘g‘i o‘nlab xodimlari bo‘lgan kompaniya bugungi kunda 100 dan ortiq ishchilarga ega. Oktabr oyida startap San-Fransiskoning Mission hududidagi OpenAIning sobiq ofislariga ko‘chib o‘tdi.
xAI kelgusi yilda qo‘shimcha mablag‘ yig‘ishni rejalashtirmoqda.
Bunda xAI yolg‘iz emas. Anthropic yaqinda Amazon’dan 4 milliard dollar, OpenAI esa oktabr oyida 6.6 milliard dollar jalb qildi. OpenAI umumiy mablag‘ miqdorini 17.9 milliard dollarga yetkazgan. PitchBook ma’lumotlariga ko‘ra, OpenAI va Anthropicning yirik bitimlari 2024 yilning uchinchi choragida AI venchur kapital faoliyatini 2,000 dan ortiq bitimlar orqali 31.1 milliard dollarga yetkazdi.
