2024-yilning to‘rtinchi choragi yakunlanishga yaqinlashar ekan, Yaqin Sharq va Shimoliy Afrika (MENA) mintaqasidagi texnologik startaplar jiddiy o‘sish sur’atlarini namoyon qildi. Noyabr oyida ular 46 ta bitim orqali 258 million dollar jalb qilishga muvaffaq bo‘ldi. Bu o‘tgan oydagi ko‘rsatkichdan 92 foizga ko‘p, ammo o‘tgan yilning xuddi shu oyida to‘plangan 764 million dollarga nisbatan 196 foiz pasayish kuzatildi. Biroq, o‘tgan yilgi sarmoyalar hajmidan qarz moliyalashtirishni chiqarib tashlanganda, tafovut 32 foizgacha kamayadi.
BAA yana eng yuqori pog‘onada
BAAda joylashgan eyewa va Lean Technologies eng yirik sarmoya jalb qilgan startaplar sifatida e’tiborga tushdi: ular mos ravishda 100 million va 67,5 million dollar yig‘di. Shu tariqa BAA ketma-ket ikkinchi oy MENA mintaqasida eng yaxshi moliyalashtirilgan ekotizimga aylandi, noyabrda 11 ta bitim orqali jami 146 million dollar jalb qilindi.
Saudiya Arabistoni startaplari hajm bo‘yicha ikkinchi o‘rinni egalladi, 23 ta startap 94 million dollar sarmoya oldi.
Misr ekotizimi uchinchi o‘rinni band qildi. Bu yerda 8 ta startap qariyb 16 million dollar to‘pladi, bu o‘tgan oygi 1,6 million dollarga nisbatan sezilarli o‘sishdir. Bu o‘sish, Shimoliy Afrika mamlakatining chegaralaridagi geosiyosiy tarangliklar hamda uning milliy valyutasi qadrsizlanishi davom etayotganiga qaramay, e’tiborga molikdir.
Elektron tijorat kuldan qayta tirildi
Sohalar kesimida e-tijorat yetakchilik qildi, bunga asosan eyewa’ning yirik shartnomasi sabab bo‘ldi. Ushbu sohadagi 7 startap 104 million dollar jalb qildi. Natijada, to‘rt oy davomida investorlar e’tiborida bo‘lgan fintex ikkinchi o‘ringa siljidi, 4 ta startap jami 80 million dollar oldi. 2024-yilning rivojlanayotgan yetakchisi sifatida ko‘zga tashlangan SaaS (xizmat sifatida dasturiy ta’minot) startaplari esa 7 ta bitim orqali 21 million dollar sarmoya topdi.
Keyingi bosqichlar maydonga chiqdi
Noyabr oyida MENA mintaqasida keyingi bosqichdagi investitsiyalar ham ko‘zga tashlandi. Bunga eyewa’ning Series C, Lean Technologies’ning Series B va Cipher’ning IPO oldi (pre-IPO) bosqichlaridagi moliyalashtirish misol bo‘la oladi. Series A bosqichidagi startaplar 2 ta bitim evaziga 23 million dollar to‘plashdi. Ammo bitimlar soni bo‘yicha eng ko‘p sarmoya pre-seed bosqichidagi startaplarga yo‘naltirildi: ular 16 ta bitim orqali qariyb 5 million dollar jalb qilishdi.
2024-yilda kuzatilgan tendensiya noyabr oyida ham davom etdi: sarmoyalarning asosiy qismi B2B (biznesdan-biznesga) modeliga ega startaplar hissasiga to‘g‘ri keldi va umumiy sarmoyaning 48 foizini tashkil qildi. Shu bilan birga, B2C (biznesdan iste’molchiga) yo‘nalishidagi 12 startap atigi 11,5 million dollar, ikki yo‘nalishda (B2B va B2C) faoliyat yuritayotgan 8 ta startap esa qolgan mablag‘ni oldi.
Noyabr oyida yil davomida kuzatilgan yana bir tendensiya saqlanib qoldi: sarmoyalarning aksariyati, ya’ni 90 foizi erkaklar tomonidan asos solingan startaplarga yo‘naltirildi. Ayollar boshchiligidagi startaplar atigi 583 ming dollar jalb qilishdi. Ammo erkak va ayol hamkorligida asos solingan startaplar 22,5 million dollar to‘plashga muvaffaq bo‘ldi.
