North Star Metric: Startuplar uchun yo‘ldosh yulduzini topish san’ati
Startup dunyosida e’tibor qilish mumkin bo‘lgan yuzlab metrikalar bor: DAU, MAU, MRR, retention, CAC, NPS… Ammo barcha raqamlar muhim emas. Ulardan biri — asosiy qiymatning o‘sishini eng to‘g‘ri ifodalovchi yagona ko‘rsatkich — eng muhimidir.
Bu ko‘rsatkich North Star Metric (NSM) deb ataladi.
NSM — bu sizning mahsulotingiz foydalanuvchilarga yaratgan qadriyatini aks ettiruvchi, o‘sishni boshqarishda yo‘l ko‘rsatuvchi asosiy metrikadir.
Xuddi dengizchilarga tungi osmonda yo‘l ko‘rsatuvchi yulduz kabi, startup uchun ham bu metrika barcha jamoani to‘g‘ri yo‘nalishda olib boradi.
Nega North Star Metric kerak?
✅ Fokus yaratadi
Jamoa o‘nlab KPI’lar o‘rniga yagona ustuvor natijaga e’tibor qaratadi.
✅ O‘sishni boshqaradi
NSM ni oshirish uchun nima qilish kerakligi aniq bo‘ladi (growth levers).
✅ Baholashni osonlashtiradi
Investorlar va jamoa uchun muvaffaqiyat mezoni ravshan bo‘ladi.
✅ Ko‘rsatkichlar zanjiriga asos bo‘ladi
NSM atrofida boshqa metrikalar (leading indicators) aniqlanadi.
Mashhur kompaniyalar NSM’lari qanday?
| Kompaniya | North Star Metric |
|---|---|
| Har kunlik faol foydalanuvchilar soni (DAU) | |
| Airbnb | Bron qilingan tunlar soni |
| Spotify | Har haftalik musiqiy tinglovlar soni |
| Kunlik yuborilgan xabarlar soni | |
| Duolingo | Kunlik darslar soni |
| Uber | Har haftalik safar soni |
Ko‘rinib turibdiki, bular foydalanuvchining qadriyat olishini aks ettiradi — faqat ro‘yxatdan o‘tish yoki dasturni ochish emas.
NSM’ni tanlash uchun 3 asosiy savol
- Foydalanuvchi qadriyatni qanday oladi? – Sizning mahsulotingiz nimani hal qiladi? (masalan: aloqa, ta’lim, transport, pul tejash)
- Qaysi metrika bu qadriyatni eng yaqqol aks ettiradi? – Har qanday metrika emas, eng markaziy foydani o‘lchaydigan ko‘rsatkich.
- Bu metrika o‘sishga olib keladimi? – NSM oshsa, daromad, retention va foydalanuvchi soni ham ortishi kerak.
Misol: Notion uchun NSM qanday tanlanadi?
1. Foydalanuvchi qadriyat olishi:
– Fikrlarni tartibga solish, jamoaviy ish, yozuvlarni saqlash
2. Muqobil metrikalar:
– Ro‘yxatdan o‘tganlar soni
– Yaralgan sahifalar soni
– O‘rtacha sahifa ochilish darajasi
3. Tanlangan NSM:
“Yaralgan va faol ishlatilgan sahifalar soni / haftasiga”
Nega? Chunki bu — real foydalanish va qadriyat olishni ifodalaydi.
Yaxshi NSM 3 xususiyatga ega:
- Foydalanuvchi qadriyatini aks ettiradi
- Tushunarli va o‘lchanadigan bo‘lishi kerak
- O‘sishga bevosita bog‘liq bo‘lishi shart
North Star Metric atrofida tizim qurish
- Leading Indicators: NSM o‘zgarishidan oldin harakatlanadigan kichik metrikalar. 📌 Masalan: Onboardingni yakunlaganlar soni → NSM o‘sishiga olib keladi.
- Growth Teams: Har bir jamoa NSM’ni oshirish uchun eksperimentlar qiladi.
- Teskari bog‘liqlik: NSM pasaysa, nima noto‘g‘ri bo‘lganini tushunish uchun harakat qilinadi.
Xulosa
North Star Metric — bu sizning biznes yo‘nalishingiz.
U foydalanuvchiga qanday qadriyat berayotganingizni o‘lchaydi va jamoangizni “shovqin” ichida haqiqiy muhim narsa — o‘sishga olib keladigan qadriyat ustiga jamlaydi.
“If you can’t measure what matters, you’ll waste your growth.”
