Dealroom va Dealflow.eu tomonidan o‘tkazilgan tadqiqot natijalariga ko‘ra, Yevropada venchur kapital (VC) investitsiyalari jalb qilgan har 10 startapdan biri Yevropa Ittifoqi grantlari yoki aksionerlik moliyalashtiruvi bilan ham qo‘llab-quvvatlanadi. Tadqiqotning to‘liq hisobotini yil oxirida e’lon qilish rejalashtirilgan bo‘lsa-da, mualliflar o‘tgan hafta Varshavada dastlabki ma’lumotlarni taqdim etishdi.
Moliyaviy jihatdan, ushbu 10% ulush 2010 yildan beri Yevropa Ittifoqi tomonidan qo‘llab-quvvatlangan startaplarning VC investitsiyalarda 70 milliard yevro jalb qilganini bildiradi, bu esa Yevropada (Yevropa Ittifoqi, Shveytsariya, Norvegiya, Buyuk Britaniya va Isroilni o‘z ichiga olgan holda) umumiy mablag‘ning taxminan 11%ini tashkil qiladi. Ushbu startaplarning umumiy qiymati qariyb 400 milliard yevroga teng bo‘lib, ular butun qit’a korxonalarining umumiy qiymatining 13%ini tashkil qiladi.
Hisobotda aytilishicha, Yevropa Ittifoqi tomonidan qo‘llab-quvvatlangan startaplarning aksariyati “fizik texnologiya” deb nomlangan sohada, ya’ni aniq mahsulot ishlab chiqarishga ixtisoslashgan. Bular orasida kosmik texnologiyalar, yarimo‘tkazgichlar, biotexnologiyalar kabi yo‘nalishlar mavjud. Mazkur sohalarda Yevropa Ittifoqi yordamidan foydalanuvchi startaplar ulushi 24%dan 28%gacha yetadi.
Dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, Yevropa Ittifoqi moliyaviy ko‘magiga ega bo‘lgan startaplar keyingi investitsiya bosqichlarida muvaffaqiyatga erishish ehtimolini oshiradi. Seriya A’dan D bosqichiga o‘tish jarayonida Yevropa Ittifoqi tomonidan qo‘llab-quvvatlangan fizik texnologiya startaplarining muvaffaqiyat ko‘rsatkichi boshqa startaplarga nisbatan 1-3% yuqoriroq ekani qayd etilgan.
Yevropa texnologik ekotizimining parchalanishi mavzusida so‘zlagan OTB Ventures kompaniyasi hamasoschisi va bosh hamkori Marcin Hejka bu muammo albatta tartibga solish yoki ichki bozor hajmi bilan bog‘liq emasligini ta’kidladi.
“Muammo texnologiyani iste’mol qilish darajasida,” dedi u. “Yevropa qit’a sifatida texnologiyani kechroq qabul qiladi, ayniqsa korporativ tomonda. Ammo [korporatsiya] startaplardan mahsulot sotib olishga qiziqish bildirganida, ular asosan o‘z mamlakatlaridagi startaplarni qidirishadi — bu esa muammo.
“Agar siz nemis startapi bo‘lsangiz, nemis korporatsiyalariga mahsulot sotishda unchalik qiynalmaysiz. Ammo agar siz Ruminiya yoki Slovakiya kabi kichikroq davlatlardan bo‘lsangiz, bu ancha mashaqqatli bo‘ladi.”
Nazariy jihatdan, Yevropa Ittifoqi tomonidan taqdim etilayotgan moliyalashtirish mexanizmlari bu kabi muammolarni hal qilishi kerak. Biroq, Yevropa Ittifoqi tomonidan qo‘llab-quvvatlanayotgan startaplarning aksariyati hali ham G‘arbiy Yevropada joylashgan bo‘lib, bu borada Frantsiya, Germaniya va Buyuk Britaniya yetakchilik qilmoqda.
