O‘nlab yillar davomida futuristlar dunyoni “masofaviy ish” belgilab beradigan kelajak sifatida tasavvur qilishgan. Ularning fikricha, an’anaviy ofis va unga qatnab ishlash eskirgan tushunchaga aylanib, tarixga aylanishi kerak edi. Hatto 1970-yillarda ham ilg‘or iqtisodchilar uyda ishlash g‘oyasini ilgari surib, bu yo‘l bilan yoqilg‘i tejash va stressni kamaytirish mumkinligini ta’kidlagan edilar. Biroq bu kelajak amalga oshmadi. Buning sababi, bir tomondan, texnologiya, xususan, videoaloqa yetarlicha rivojlanmagan edi, boshqa tomondan esa, dunyo bunday o‘zgarishga tayyor emas edi.
2020-yil mart oyida esa hammasi butunlay o‘zgardi. COVID-19 butun dunyoga ko‘zga ko‘rinmas olov kabi tarqalar ekan, Zoom asoschisi va bosh direktori Erik S. Yuan o‘z kompaniyasining vazifasi qanday qilib real vaqt rejimida o‘zgarib borayotganini ko‘rdi. Zoom allaqachon muvaffaqiyatli kompaniya bo‘lib, bir yil oldin ommaviy aksiyadorlik bozoriga chiqqan edi. Biroq endi videoaloqa faqatgina biznes vositasi bo‘lib qolmay, balki ijtimoiy hayotning ajralmas ehtiyojiga aylanib borayotgan edi—va bularning barchasi favqulodda tezlikda sodir bo‘layotgan edi.
Bor-yo‘g‘i to‘rt oy ichida, 2019-yil oxirida 10 million bo‘lgan Zoom foydalanuvchilari soni 2020-yil apreliga kelib 300 millionga yetdi. Yuan va uning jamoasi butun dunyo bo‘ylab maktablarni qo‘llab-quvvatlashga harakat qilayotgan edi, chunki ular birdaniga Zoom orqali o‘quvchilarga ta’lim berishga majbur bo‘lishdi. Shu bilan birga, Zoom insonlar tanishishi, oilalar bir-biri bilan bog‘lanishi va hatto ijtimoiy masofa davrida to‘y va dafn marosimlari kabi muhim hayotiy voqealarni nishonlashi uchun asosiy vositaga aylanib borayotgan edi.
“Pandemiya inqirozi bizni urganida, aniq ayta olamanki, biz bunga tayyor emas edik. Mahsulotni ishlab chiqishda shuni oldindan ko‘zlagan emasmizki, atigi bir necha hafta ichida butun dunyodagi odamlar birdaniga uyda ishlash, o‘qish va muloqot qilishga o‘tib ketadi.”
– Erik Yuan
Pandemiya hamma uchun oldindan bashorat qilib bo‘lmaydigan sinov bo‘ldi. Zoom uchun esa bu nafaqat global inqiroz, balki misli ko‘rilmagan biznes chaqirig‘i ham edi—dunyo bo‘ylab insonlarni deyarli bir kechada qanday bog‘lash mumkinligini hal qilish kerak edi. “Pandemiya inqirozi bizni urganida,” deydi Yuan, “aniq ayta olamanki, biz bunga tayyor emas edik.” U o‘sha davrda shunday yozgan edi: “Mahsulotni ishlab chiqishda shuni oldindan ko‘zlagan emasmizki, atigi bir necha hafta ichida butun dunyo bo‘ylab odamlar birdaniga uyda ishlash, o‘qish va muloqot qilishga o‘tib ketadi.”
Biroq, Zoom uchun omadliki, bu Yuanning birinchi sinovi emas edi. Bugungi startaplarni boshqarayotgan yosh asoschilardan farqli o‘laroq, Yuan kompaniyasini yaratgan paytda allaqachon tajribali rahbar, oilali inson va yetuk mutaxassis edi. U videoaloqa texnologiyalari bilan ishlashni uning ilk kunlaridayoq boshlagan va bu sohada katta tajriba orttirgan edi.
Yuan Xitoyning Shandun provinsiyasidagi Tay’an shahrida o‘sdi. Uning o‘smirlik davri boshqa ko‘pchilik tengdoshlari kabi odatiy tarzda o‘tgan. “Bolaligimda doimo a’lo baholar oladigan o‘quvchi emas edim,” deydi Yuan. “Ko‘p vaqtimni do‘stlarim bilan o‘tkazardim, kechqurun poker o‘ynardim. Asosan, bolaligimdan zavq oldim. Kelajakda nima qilishim kerakligini esa umuman bilmasdim.”
Biroq, har kuni kechqurun otasi uyga olib keladigan gazetalarni o‘qiy boshlaganida, u ilk bor o‘z kelajagi haqida o‘ylay boshladi. Gazeta maqolalari orqali u HP va Apple kabi yuksalayotgan yuqori texnologiyali gigantlar haqidagi hikoyalarga oshno bo‘ldi va ilk marta Silikon vodiysi tushunchasi uning ongiga kirib keldi. Akademik o‘qishdan ko‘ra ko‘proq onlayn pokerga qiziqish bildirganiga qaramay, Yuan Shandun Fan va Texnologiya Universitetiga o‘qishga kirdi va u yerda amaliy matematika bo‘yicha tahsil oldi, kompyuter ilovalari yo‘nalishini esa qo‘shimcha fan sifatida o‘rgandi.
Aynan shu davrda videoaloqa texnologiyasiga qiziqishi paydo bo‘ldi. Yuan 2018-yilda bergan intervyusida aytishicha, birinchi kurs talabaligida qiz do‘stini ko‘rish uchun har safar 10 soatlik poyezd safariga chiqishga majbur bo‘lgan. “Bir kuni unga shunday deganman: ‘Agar kelajakda aqlli qurilmam bo‘lsa, shunchaki bir tugmani bosib seni ko‘ra olsam, sen bilan gaplasha olsam edi,’” deya eslaydi Yuan. “Bu mening orzuim edi, to‘g‘rimi?”
Bitirgach, u ota-onasi singari geologiya muhandisligi bo‘yicha tahsil olish uchun Pekinga, Xitoy Konchilik va Texnologiya Universitetiga magistraturaga o‘qishga kirdi. Biroq uning hayotini butkul o‘zgartirgan lahza 1995-yilda sodir bo‘ldi. O‘sha paytda ishlayotgan kompaniyasi uni to‘rt oylik o‘quv dasturi uchun Yaponiyaga yubordi. “U yerda katta sanoat ko‘rgazmasi bo‘lib o‘tgan va Bill Geyts asosiy ma’ruza qilgan edi,” deydi Yuan. “Uning nutqidan shunchalik ilhomlandimki, o‘zimga: ‘Vau, internet – kelajak! Men internet inqilobining ilk to‘lqinini qo‘ldan boy bermasligim kerak,’ deb o‘yladim. O‘shanda Silikon vodiysiga borib, hammasini o‘z ko‘zim bilan ko‘rishim kerakligini tushundim.”
Biroq bu oson kechmadi. Yuan AQSh vizasiga to‘qqiz marta ariza topshirib, faqat o‘ninchi urinishida H-1B vizasini qo‘lga kiritdi. Ushbu viza Amerika kompaniyalariga xorijlik mutaxassislarni ishga olish imkonini beradi. Nihoyat, 1997-yil avgust oyida, Kaliforniyaning musaffo osmoni ostida u Silikon vodiysiga qo‘ndi. U bolaligidan beri kuzatib kelgan startap orzularidan birini endi o‘zi ro‘yobga chiqarishi mumkinligidan ilhomlangan edi—garchi o‘sha paytda ingliz tilini deyarli bilmasa ham.
Yuanning sayohati WebEx kompaniyasining dastlabki 20 xodimidan biri sifatida boshlandi. Bu startap o‘sha paytda yangilik bo‘lgan biznes-kommunikatsiyani internet orqali yaxshiroq tashkil etish muammosini hal qilishga harakat qilayotgan edi. Ingliz tilini endigina o‘rganayotgan Yuan dasturlashga e’tibor qaratdi va o‘z ishining natijalari uning o‘rniga gapirishi uchun harakat qildi. Va bu o‘z samarasini berdi: Yuan lavozim pog‘onalarida ko‘tarilib, Muhandislik bo‘yicha vitse-prezident bo‘ldi.
2007-yilda WebEx kompaniyasini Cisco sotib oldi, natijada Yuan Cisco’ning Muhandislik bo‘yicha korporativ vitse-prezidenti lavozimiga tayinlandi va hamkorlik dasturlarini nazorat qila boshladi. Ammo WebEx ulkan aloqa kompaniyasining bir qismiga aylangan sari, Yuan uning asosiy muammosini tushunib yetdi: bu mahsulotning o‘zi edi.
“Men WebEx mijozlari norozi ekanini bilardim va buning sababini tushunardim,” deydi Yuan. “Tizim juda eskirgan edi, arxitekturasi zamon talablariga javob bermasdi va videoaloqani yaxshi qo‘llab-quvvatlamasdi. Bu muammolarni hal qilishning yagona yo‘li butunlay yangi yechim yaratish edi. Men WebEx’dagi boshqalarga ham buni taklif qildim, yangi mahsulot ishlab chiqaylik, hammasini boshidan boshlaylik, dedim. Ammo hech kim menga quloq solmadi. Ular meni telba deb o‘ylashdi. ‘Nega biz hali ham juda yaxshi sotilayotgan xizmatni o‘z qo‘limiz bilan yo‘q qilishimiz kerak?’ deb savol berishdi.”
“Men WebEx’dagi boshqalarga yangi yechim yaratish va hammasini boshidan boshlash kerakligini tushuntirishga harakat qildim, lekin hech kim meni tinglamadi. Ular meni aqldan ozgan deb o‘ylashdi. ‘Jamoamiz hali ham katta hajmda sotayotgan mavjud xizmatni nega o‘zimiz yo‘q qilishimiz kerak?’ deb hayron bo‘lishdi.”
– Erik Yuan
Yuan uchun javob aniq edi: mavjud yechimlarning hech biri yetarli darajada yaxshi emas edi. WebEx’dagi tajribasiga asoslanib, u bilar edi—agar yangi mahsulot videoaloqa sohasidagi uzoq yillik muammolarni hal qila olsa, mijozlar unga qiziqish bildirardi. Uning fikricha, videoaloqa shunchaki ishlaydigan xizmat bo‘lishi emas, balki odamlar undan chin dildan zavqlanadigan tajribaga aylanishi kerak edi. Buning yagona yo‘li esa eng zo‘r muhandislarni yig‘ish va mukammal mahsulot yaratish uchun iloji boricha ko‘p vaqt va resurs sarflash edi.
2011-yilda bu yo‘nalish sanoatdagi umumiy tendensiyaga qarshi chiqishni talab qilardi. O‘sha vaqtda aksariyat kompaniyalar brauzer orqali ishlaydigan videoaloqa xizmatlarini yaratishga intilayotgan edi. Ammo Yuan boshqa yo‘lni tanladi: u dastlab 40 muhandisdan iborat Zoom jamoasini tuzdi va deyarli 18 oy davomida har qanday brauzerga mos keladigan maxsus dasturiy platforma ustida ishladi. “Boshqa hamma WebRTC texnologiyasini ishlatib, ‘bu yetarli darajada yaxshi bo‘ladi’ deyishardi,” deya eslaydi Sequoia Capital vakili Pat Grady. “Eric esa, ‘Yo‘q, bu bilan kerakli sifatga erisha olmaysiz,’ dedi.”
Odamlarning Yuan g‘oyasiga shubha bilan qarashlarining sababi uning nihoyatda murakkabligi edi: texnik jihatdan yaxshi videoaloqa platformasini yaratish juda qiyin. Eng kichik nosozlik ham butun tajribani buzishi mumkin—bu ovozning kechikishi, qo‘ng‘iroqlarning uzilishi yoki past sifatli video bo‘lishi mumkin. Ba’zan jamoa faqat bitta muammoni hal qilish uchun bir necha oy sarflashga majbur bo‘lardi.
Cisco’da esa Yuanning aniq va qat’iy qarashlari muammo bo‘lib chiqdi, chunki ular kompaniyaning mavjud amaliyotlari bilan to‘qnashar edi. Biroq, o‘z biznesini boshlagach, aynan shu tiniq vizyon uning eng katta ustunligiga aylandi—ayniqsa, mahsulot hali ishlab chiqish jarayonida bo‘lgan paytda.
Yuan dastlabki sarmoyani Cisco’da birga ishlagan Dan Shaynman ismli hamkasbidan oldi. Qiziq jihati shundaki, u Yuan bilan bir kunda ishidan ketgan edi. Ularni umumiy tanishlari tanishtirdi va “Yuanning yangi kompaniyasini qo‘llab-quvvatlashni xohlarmikan?” deb so‘radi.
“Uchrashuvga ketayotganda, hayotimdagi eng tezkor ma’lumot tekshirishni amalga oshirdim,” deya eslaydi Shaynman 2020-yilda Duke universiteti huquq fakulteti talabalari bilan Zoom orqali suhbatda. “Men odamlarning, ‘U ishlagan eng yaxshi inson, eng zukko texnologik biznes rahbari,’ degan gaplarini eshitdim. Yetib borganimda esa allaqachon ishonch hosil qilgan edim. Shunchaki jarayonda ishtirok etishni xohlardim. Shuning uchun chek yozdim va unga berdim. Yuan esa, ‘Ikkimiz uchun ham yaxshisi, oldin sizga taqdimotimni ko‘rsatib qo‘yay,’ dedi.”
Kutilganidek, Zoom ushbu uzoq va mashaqqatli rivojlanish davridan so‘ng, unga sarflangan mehnatni to‘liq aks ettiradigan mahsulot bilan maydonga chiqdi. “Biz investitsiya memorandumimizda ishlatgan iboralardan biri shunday edi: ‘Bu shunchaki ishlaydi,’” deydi Sequoia hamkori Karl Esxenbax, keyinchalik Zoom’ga sarmoya kiritishda yetakchilik qilgan investor. “Eric shunday foydalanuvchilarga qulay mahsulot yaratdiki, ajoyib interfeys, bitta tugmani bosasiz va darhol ishlaydi. Bundan tashqari, narxni ham bozordagi raqobatchilarga qaraganda ancha past qo‘ydi, bu esa mahsulotning tez tarqalishiga yordam berdi.”
2012-yil avgust oyida Wall Street Journal texnologiya sharhlovchisi Uolt Mossberg ham Zoom’ning haqiqatan ham mukammal ishlashini tasdiqladi. Bu esa kompaniyaga bir kechada 50 000 bepul mijoz olib keldi. Biroq hamma ham bunday mahsulotga ehtiyoj borligiga ishonmagan edi. O‘sha yili Sequoia Zoom’ga investitsiya kiritishdan bosh tortdi. Ularning ichki hisobotida asosiy muammo sifatida quyidagilar qayd etilgan edi: “Ko‘p foydalanuvchili videoqo‘ng‘iroqlar bozorining umumiy hajmi. Haqiqatan ham necha korporativ foydalanuvchi ko‘p tomonlama videoaloqani xohlaydi?” O‘n yil o‘tib, javob aniq bo‘ldi: barchasi.
Zoom rivojlanish bosqichida bo‘lgan paytda, Yuan unga iloji boricha shaxsiy e’tibor qaratdi. Thrive Global bilan suhbatda u har bir bekor qilingan obunani o‘zi tekshirib, mijozlarga shaxsan xat yozganini va mahsulotni yaxshilash yo‘llarini o‘rganishga harakat qilganini aytdi. Yillar o‘tib, Sequoia o‘z xatosini tushunib, Zoom uchun moliyalashtirish bosqichini boshlashni taklif qildi. Biroq Yuan bunga rozi bo‘lmadi, chunki kompaniya qo‘shimcha mablag‘ga ehtiyoj sezmasdi. Shunga qaramay, u Sequoia’dan Zoom’dan ichki foydalanishayotganini so‘radi va ularga xizmatni sozlashda yordam berishni taklif qildi.
2013-yil yanvar oyida Zoom beta-versiyadan chiqdi, may oyiga kelib esa kompaniyada 3 500 biznes mijoz va 1 million foydalanuvchi bor edi. Kompaniya barqaror o‘sish yo‘liga o‘tdi va 2016-yilda Sequoia yetakchiligida 100 million dollarlik Series D investitsiya raundini jalb qildi. O‘shanda Zoom 1 milliard dollarga baholangan edi.
2019-yil aprel oyida Zoom ommaviy aksiyalar bozoriga chiqdi (IPO), va birinchi kunning o‘zida kompaniyaning aksiyalari narxi 72% ga oshdi.
Mart 2020da yuz bergan voqealarga Yuan oldindan tayyor bo‘lishi mumkin emas edi. Pandemiyaning dahshatli ilk kunlarida uyda qolish baxtiga muyassar bo‘lganlar hayotini texnologik vositalar yordamida davom ettirishga urinib ko‘rganlarini eslashlari mumkin. Zoom orqali o‘tkazilgan quvonchli uchrashuvlar, tug‘ilgan kunlar, kelinlar kechasi, uchrashuvlar, kontsertlar, diniy marosimlar, terapiya seanslari – bularning barchasi hayotimizning video-chat oynalariga bog‘liq bo‘lishiga olib keldi. Kulgili Zoom fonlari, qiziqarli Zoom taxalluslari va keng tarqalgan Zoom memlari internetni to‘ldirdi. Shu bilan birga, Zoom boshlang‘ich va o‘rta maktablar (K-12) uchun bepul xizmat taqdim etishga harakat qildi va natijada 25 mamlakat bo‘ylab 125 000 dan ortiq maktabni qo‘llab-quvvatladi.
Ko‘pchilik faqat o‘z ehtiyojlarini hal qilish bilan band edi. Ammo Zoom bir necha hafta ichida butun dunyo bo‘ylab asosiy kommunikatsiya infratuzilmasiga aylanganini angladi.
“Biz bu xizmatning ommaviy iste’mol uchun ishlatilishini hech qachon tasavvur qilmagandik,” deydi Yuan. “Zoom dastlab korporativ mijozlar uchun yaratilgan edi. Biz ularning maxfiyligi, qulayligi va xavfsizligini ta’minlash uchun mukammal rejamiz bor edi. Ammo men xato qildim. Chunki oddiy foydalanuvchilar va hatto maktablar ham ko‘pincha IT jamoasiga ega emas.”
Zoom dastlab korporativ mijozlarning IT jamoalariga mo‘ljallangan maxfiylik funksiyalariga ega edi. Ammo bu xususiyatlar millionlab oddiy foydalanuvchilar tomonidan ishlatilganda zaiflik yuzaga chiqdi. Hackerlar Zoom’ning ochiq havolalaridan foydalangan holda uchrashuvlarni buzib, nomaqbul yoki haqoratomuz kontentlar bilan hujum uyushtirishdi. Bu holat shu darajada keng tarqalib ketdiki, “Zoombombing” atamasi madaniy leksikonga kirib keldi.
Ko‘pgina kompaniyalar bunday bosim ostida qulashlari mumkin edi, ammo Yuan va uning jamoasi faqat bir necha oy ichida 3 000 foiz o‘sishga dosh bera oldilar. 2020-yil 1-aprel kuni Yuan blog post e’lon qilib, muammolar uchun to‘liq javobgarlikni o‘z zimmasiga oldi va kompaniya ularni qanday hal qilishi haqida batafsil reja tuzdi.
“Biz juda qattiq mehnat qildik. Bir tomondan, tizim quvvatini oshirishga e’tibor qaratib, xizmatning doimiy ishlashini ta’minladik. Boshqa tomondan esa, 90 kun davomida barcha yangi funksiyalarni ishlab chiqishni to‘xtatib, butun diqqat-e’tiborimizni maxfiylik va xavfsizlik masalalariga qaratdik,” deydi Yuan.
Yuan nafaqat omma oldidagi kompaniyaning rahbari sifatida, balki jamoasini real vaqtda inqirozdan olib chiqishi kerak bo‘lgan yetakchi sifatida ham sinovdan o‘tdi. U hayotida eng ko‘p uyqusiz kechalar aynan pandemiyaning ilk kunlarida bo‘lganini tan oladi. Lekin u o‘zini va jamoasini shunday motivatsiya qilgan: “Yigirma yildan so‘ng odamlar COVID davrini eslarkan, Zoom bu yakkalanish va qo‘rqunchli oylarni yengib o‘tishda qanday rol o‘ynaganini eslashlarini xohlaymiz.”
Zoom – masofaviy ishlashni belgilab bergan kompaniya bo‘lsa-da, butun ish jarayonini ofisdan tashqariga ko‘chirish ular uchun ham katta o‘zgarish bo‘ldi. Ushbu muammolar Yuan va uning jamoasiga mijozlari duch keladigan qiyinchiliklarni chuqurroq tushunish imkonini berdi.
“Zoom’da shaxsiy uchrashuvlarga asoslangan madaniyat mavjud edi,” deydi kompaniyaning bosh mahsulot direktori Oded Gal. “Keyin COVID yuz berdi va biz hammamiz uyda ishlay boshladik. Har bir inson yakka o‘zi ishlardi, bu esa biz uchun katta o‘zgarish edi… Yuzma-yuz uchrashuvlarsiz qanday muloqot qilish mumkin? Video qo‘ng‘iroq orqali fikringizni qanday yetkazish mumkin, shu bilan birga norasmiy suhbatlar, tasodifiy uchrashuvlar va yo‘lak muhokamalarini yo‘qotmaslik kerak?”
“Zoom asosan yuzma-yuz uchrashuvlarga asoslangan madaniyatga ega edi. Keyin biz hammasini uyda bajara boshladik va bu katta o‘zgarish bo‘ldi. Fikringizni aniq yetkazish va shu bilan birga norasmiy suhbatlar hamda yo‘lak muhokamalarisiz ishlash qanday mumkin?”
– Oded Gal
Galning aytishicha, Yuan o’tish jarayonini yengillashtirish uchun har kuni ertalab rahbariyat uchun Zoom yig‘ilishlarini joriy qildi. Uning hamdardlikka asoslangan rahbarlik uslubi – kompaniya madaniyatiga va mijozlar mamnuniyatiga alohida e’tibor qaratishi – bu jarayonda hal qiluvchi rol o‘ynadi. Yuan uchun Zoom hech qachon faqat biznes bilan cheklanmagan — axir, u kompaniyani WebEx mijozlari “baxtli” emasligi sababli yaratgan edi. Pandemiya tufayli yuzaga kelgan noyob vaziyat unga Zoom’ni oddiy biznesdan ham muhimroq narsaga aylantirish imkonini berdi.
“Erikning asosiy maqsadi – xodimlari va mijozlarini baxtli qilish, tamom, hikoya shu bilan tugaydi. Bu uning shaxsiyatiga, rahbarlik uslubiga, hatto Glassdoor’dagi reytinglariga ham aks etdi – u bu platformada birinchi o‘rindagi CEO bo‘ldi,” deydi Eschenbach. “U zamonaviy yetakchiga aylandi, shu bilan birga, ajoyib mahsulot yaratishga bo‘lgan ishtiyoqini hech qachon yo‘qotmadi.”
“Bizning kompaniya madaniyatimiz baxt ulashishga asoslangan,” deydi Yuan. COVID paytida jamoasi Zoom duch kelgan dastlabki muammolarni hal qilish uchun tinmay mehnat qilgani sababli, “mijozlarimiz Zoom’ga haqiqatan ham ishonishadi, ular kompaniyamiz kuchli madaniyatga ega ekanini tushunishadi. Bizning asosiy qadriyatimiz – g‘amxo‘rlik. Bu shuni anglatadiki, biz hamjamiyat, mijozlar va o‘zimiz haqida qayg‘uramiz. Sevimli foydalanuvchilarimizni xafa qilmaslik uchun qo‘limizdan kelgan barcha ishni qilamiz.”
“Bizning kompaniya madaniyatimiz baxt ulashishga asoslangan. Bizning umumiy qadriyatimiz esa g‘amxo‘rlik – ya’ni, biz hamjamiyat, mijozlar va o‘zimiz haqida qayg‘uramiz.”
– Eric Yuan
Yuanning yetakchi sifatidagi muvaffaqiyatining asosi – doimiy rivojlanishga intilishidir. Har kecha u kun davomida qilgan ishlarini tahlil qilish va agar imkon bo‘lsa, ularni boshqacha qilish yo‘llarini o‘ylab ko‘rish uchun taqvimida vaqt ajratadi. Bu odati unga ayniqsa 2020-yil o‘rtalaridagi beqaror davrda, Zoom har kuni yangi muammolarni yengib o‘tishi kerak bo‘lgan paytda, nihoyatda muhim bo‘ldi.
“Odatda, soat 9 yoki 9:30 atrofida, o‘ylab ko‘raman: agar bugun yana bir bor boshlash imkonim bo‘lsa, men nima o‘zgartirardim? Masalan, o‘sha uchrashuvda xatoga yo‘l qo‘ydim, jamoaga fikrlarini bildirishga imkon berishim kerak edi, men esa xulosa chiqarishga shoshildim. Yoki boshqa bir uchrashuvda mijozlarimiz bilan barcha innovatsiyalarimiz haqida gaplashishim kerak edi. Agar qaytadan boshlash imkonim bo‘lsa, o‘zimning yanada yaxshiroq versiyamga aylanish uchun nimalarni o‘zgartirgan bo‘lardim?” – deydi Yuan.
2020-yil oxiriga kelib, Zoom yakuniy shifrlash (end-to-end encryption) qo‘shdi, bu esa Yuanning “Zoomni dunyodagi eng xavfsiz aloqa platformasiga aylantirish” maqsadiga erishish yo‘lidagi ulkan qadam bo‘ldi. Shu bilan birga, pandemiyaning dastlabki xaotik kunlari asta-sekin o‘ziga xos yangi normal holatga aylanib bordi. Zoom bu vaqt ichida o‘z rolini qayta ko‘rib chiqdi: u endi faqat korporativ mijozlar uchun barqaror aloqa yechimi emas, balki yoga studiyasi, kokteyl bar, hatto to‘y marosimi o‘tkaziladigan maydoncha ekanini ham anglab yetdi. Va bu faqat boshlanishi edi.
Gibrid ish va gibrid ta’lim jamiyat hayotining ajralmas qismiga aylandi, ularning butunlay yo‘qolishi endi tasavvur qilish qiyin. Yuanning vizioni Zoomni bu yangi dunyoning asosiy tuzilmasiga aylantirishni o‘z ichiga oladi. Pandemiya davrida kompaniya xodimlar sonini uch baravarga oshirdi, lekin bu faqat o‘sib borayotgan talabga javob emas edi. Yangi yollangan xodimlar Zoomning kelajakdagi qiyofasini shakllantirish ustida ishlash uchun jalb qilindi. Shu tariqa Zoom Events, Whiteboard yechimi va Smart Gallery funksiyasi kabi vositalar yaratildi. Bularning barchasi masofaviy va ofisda ishlaydigan jamoalar ishini uyg‘unlashtirish uchun mo‘ljallangan.
Ammo Yuan faqat aloqa usullarini yaxshilash haqida o‘ylamaydi. Hozirda Zoom raqamli konferensiya xonasi, muhit yoki ish muhiti sifatida qabul qilinadi. Biroq, Yuanning tasavvurida Zoom bundan ham uzoqroqqa borishi mumkin—u uchrashuvning o‘zi emas, balki uchrashuvning ishtirokchisiga aylanadi, go‘yo yordamchi yoki sun’iy intellektli assistent kabi.
“Hamma joyda, har qanday qurilmada, ikki kishi bir-biridan qanchalik uzoq bo‘lmasin, faqat bir marta bosish orqali Zoom qo‘ng‘irog‘ini boshlay oladigan dunyoni tasavvur qiling,” deydi Yuan. “Hatto turli tillarda gapirsangiz ham, sun’iy intellekt asosidagi tarjima orqali bir-biringizni tushunasiz. Sizni birinchi marta ko‘rganimda, qo‘lingizni siqaman, siz mening iliqligimni his qilasiz, yaqinlikni sezishingiz mumkin bo‘ladi.”
Bu ulkan ambitsiya Yuanni ilk bor videoaloqa sohasi bilan shug‘ullanishga ilhomlantirgan sababni eslatadi: uzoqda bo‘lsa ham, o‘sha paytdagi sevgilisi bilan bog‘lanish istagi. Bugungi kunda bu masofa allaqachon yopilgan—hozirda u Yuanning turmush o‘rtog‘i. Ammo odamlarni bir-biriga yaqinlashtirish va hissiy bog‘liqlik yaratish istagi hanuzgacha uning asosiy harakatlantiruvchi kuchi bo‘lib qolmoqda. Ish va ijtimoiy hayot kelajagi hanuzgacha noaniq bo‘lsa-da, ko‘pchilik turli xil gibrid ishlash modellariga moslashayotgan bir paytda, Yuanning ushbu missiyaga bo‘lgan ishonchi yanada ortib bormoqda.
“Biz endi boshladik”, deydi Yuan. “Eng yaxshi daqiqalar hali oldinda.”
